در بخش اول این یادداشت، مفهوم بحران فرهنگی و شاخص‌های مربوط به آن تعریف و تبیین شد اشاره‌ای هرچند کوتاه به اثرات مخرب شیوع و گسترش فراگیر بیماری کروناویروس بر ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و به ویژه فرهنگی شد و تاثیرات نامطلوبی که پیدایش و همه‌گیری یا به عبارت درست‌تر، دنیاگیری این بیماری بر فرهنگ جوامع دارد ، از زوایای مختلف مورد بحث واقع شد از یک سو طرح فاصله‌گذاری اجتماعی یا Social distancing  به عنوان برجسته‌ترین اقدام دولت‌ها در ارتباط با پیشگیری از اپیدمی بیماری و قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا و از دیگر سو تبعات اجتماعی و فرهنگی ناشی از اجرای این طرح به صورت مختصر واکاوی شد و در آخر؛ اثرات سوء و تبعات منفی این بیماری به عنوان مخاطره و تهدیدی جدی ذیل عنوان بحران فرهنگی نوین مطرح شد.اینک در ادامه این یادداشت سعی بر این خواهد بود تا اندکی موشکافانه‌تر به این مباحث پرداخته شود.

چنانچه بخش اول یادداشت را مطالعه نکرده‌اید می‌توانید در این لینک به یادداشت مزبور دسترسی داشته باشید.

آنگونه که در بخش اول یادداشت ذکر شد فرهنگ به مجموعه‌ای از دانش، احساسات، باورها و طرز فکر ، آداب و رسوم و سنن، مذهب و اخلاق که در اجتماع انسانی و در بین ساکنان یک قلمرو جغرافیایی خاص در طول زمان شکل می‌گیرد اطلاق می‌شود که به عنوان میراث فرهنگی در طی اعصار و قرون گذشته از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و روز به روز غنی‌تر می‌شود.

ارتباطات انسانی و توسعه روابط بین‌المل از همان آغاز، منجر به بروز بحث‌های جدیدی در حوزه فرهنگ گردیده تبادل فرهنگی، اولین برآیند شکل‌گیری ارتباطات و توسعه روابط بین‌الملل بود لیکن دیری نپائید که فرهنگ خودی و فرهنگ غیرخودی جای خود را در ادبیات ملل باز کرد و در نتیجه تقابل و تعارضی که برای حفظ و صیانت از فرهنگ خودی شکل گرفت تلاش‌ها برای ترویج فرهنگ خودی در فراتر از مرزهای یک کشور، بحث تهاجم فرهنگی به عنوان معضلی جدی مطرح شد و رفته رفته جای تبادل فرهنگی را گرفت.

شدت و ضعف میزان تهاجم فرهنگی بستگی کاملی به شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه‌ای دارد که قرار است هجمه‌های فرهنگی نسبت به آن جامعه صورت پذیرد. دین و مذهب یا باورها و پندارهای دینی و مذهبی بخشی از فرهنگ جوامع است که عمدتاً آماج هجمه‌ها و تهاجمات مختلف فکری و فرهنگی قرار می‌گیرد و در این بین هر فرهنگی که بنیاد و پایه و اساس آن بر دین مبین اسلام استوار است بیشتر و شدیدتر از سایر فرهنگ‌ها در معرض هجمه‌های فرهنگی بیگانگان واقع می‌گردد.

در دوران شیوع و گسترش کرونا، هجمه‌های تبلیغاتی گسترده‌ای بر علیه جوامع دارای فرهنگ اسلامی طراحی و اجرا شده است و در این بین تمرکز اصلی فرهنگ مهاجم بر روی رفتارهای غیرمتعارف برخی از افراد در داخل کشور است.

تعطیلی اماکن عمومی و اقامتگاهی و مراکز برگزاری آئین‌های دینی و مذهبی من‌جمله زیارتگاه‌ها ، مساجد، بقاع متبرکه و نظایر آن که در اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی عملیاتی شده یا می‌شود واکنش‌های هیجانی و احساسی برخی از افراد دارای گرایشات غیرمتعارف و گاهاً دارای برداشت‌های غلط از آموزه‌های دینی را در پی داشته که عمدتاً مورد سوء استفاده فرهنگ‌های مهاجم بیگانه و عاملان آنها واقع شده و با ابزارهای رسانه‌ای گسترده‌ای که در اختیار دارند تلاش‌های گسترده‌ای برای تضعیف باورهای دینی فرهنگ های مبتنی بر دین مبین اسلام انجام می‌دهند.

لیسیدن ضریح اماکن متبرکه و بارگاه ائمه یا تلاش‌ برای تجویز نوشیدن ادرار شتر و یا بی‌توجهی محض به طرح فاصله‌گذاری اجتماعی از طریق شرکت در مراسمات و گونه‌های دیگری از این رفتارها که هیچ سنخیتی با موازین دینی و معیارهای فرهنگ غنی اسلامی و سیره پیامبر عظیم‌الشان اسلام و ائمه معصومین نداشته تنها بخشی از رفتارهای احساسی برخی از افراد ساده‌لوح بوده که خود به اقدام ساده‌لوحانه یا غفلت و کج‌فهمی خود اعتراف نموده‌اند که در پروسه تهاجم فرهنگی و تلاش برنامه‌ریزی شده دشمن برای فسخ و مسخ فرهنگی در دام افتاده و ایفاگر نقش شده‌اند. این در حالی است که اساس فرهنگ اسلامی بر اولویت و اهمیت حفظ جان انسان‌ها توصیه و تاکید دارد و آموزه‌های دینی ما جملگی حکایت از آن دارد که هرجا بحث سلامت و حفظ جان آدمیان مطرح بوده سایر مباحث در اولویت‌های بعدی قرار گرفته است از آن جمله می‌توان به حدیثی از نبی مکرم اسلام ص اشاره نمود که آن حضرت می‌فرمایند ( نعْمَتَانِ‏ مَجْهُولَتَانِ‏ الْأَمْنُ وَ الْعَافِيَة ) دو نعمت است که قدر دانسته نمی‌شود امنیت و عافیت.

ادامه دارد ...

امور ارتباطات سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری ارومیه